Kambiyo Senetlerine Mahsus Haciz Yolu ile Takipte Ödeme Emrine İtiraz

Kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip özel olarak düzenlenmiş bir ilamsız icra takip yoludur. Kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile ödeme emrine itiraz hükümleri, genel haciz yolu ile takipte ödeme emrine itiraz hükümlerine göre farklılıklar içermektedir.

Kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip yoluna başvurmak isteyen alacaklının elinde kambiyo senedi vasfını haiz bir belge bulunması gerekmektedir. Kambiyo senetleri Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiş olan poliçe, bono ve çektir. Elinde kambiyo senedi niteliğinde belge olmayan alacaklının bu takip yoluna başvurması mümkün değildir, ancak alacaklı genel haciz yoluyla takip yapabilir. Alacak hakkı kambiyo senedine dayanan alacaklı kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takibe başvurabileceği gibi dilerse genel haciz yolu ile takip başlatabilir.

Takip Talebi

Kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip yolu alacaklının icra dairesine takip talebi vermesiyle başlamaktadır. Alacaklının takip talebine kambiyo senedinin aslı ve borçlu kadar örneğini takip talebine eklemesi zorunludur. Alacaklının takibi başlatabilmesi için ödememe protestosu çekmesi gerekiyorsa bu halde ödememe protestosu da takip talebine eklemelidir.

Ödeme Emri

Alacaklının takip talebini alan icra müdürü borçluya hemen ödeme emri göndermelidir. Ödeme emrinde hangi kayıtların yer alacağı İİK m.168 ile düzenlenmiştir. Bu maddeye göre ödeme emrinde yer alması gereken kayıtlar şu şekildedir:

1. Alacaklının veya vekilinin banka hesap numarası hariç olmak üzere, takip talebine yazılması lazım gelen kayıtlar,

 2. Borcun ve takip masraflarının on gün içinde ödeme emrinde yazılı olan icra dairesine ait banka hesabına ödenmesi ihtarı,

 3. Takibe eklenmiş olan senet kambiyo senedi vasfını haiz değilse, beş gün içinde icra mahkemesine şikayet yoluna başvurulması gerektiği,

 4. borçlu, takibe eklenmiş olan kambiyo senedindeki imza kendisine ait olmadığı iddiasında ise bunu beş gün içinde ayrıca ve açıkça bir dilekçe ile icra mahkemesine bildirmesi; aksi takdirde kambiyo senedindeki imzanın kendisinin olduğunu kabul edilmiş sayılacağı ve imzasını haksız yere inkar ederse sözü edilen senede dayanan takip konusu alacağın yüzde onu oranında para cezasına mahkum edileceği ve icra mahkemesin den itirazının kabulüne dair bir karar getirmediği takdirde takibe devam olunacağı ihtarı.

 5. Borçlu olmadığı veya borcun itfa edildiği veya süre verildiği veya alacağın zaman aşımına uğradığı veya yetki itirazını sebepleri ile birlikte beş gün içinde icra mahkemesine bir dilekçe ile bildirerek icra mahkemesinden itirazın kabulüne dair bir karar getirmediği takdirde takibe devam olunacağı ihtarı.

 6. İtiraz edilmediği ve borç ödenmediği takdirde on gün içinde 74 üncü maddeye, itiraz edilip de reddedildiği takdirde ise üç gün içinde 75 inci maddeye göre mal beyanında bulunması ve bulunmazsa hapisle tazyik edileceği, mal beyanında bulunmaz veya hakikate aykırı beyanda bulunursa ayrıca hapisle cezalandırılacağı ihtarı.

Ödeme Emri Kendisine Tebliğ Edilen Borçlu Nasıl Davranabilir?

Ödeme emri kendisine tebliğ edilen borçlu, ödeme emrine karşı koymayarak borcun ve takip masraflarının on gün içinde ödeme emrinde yazılı olan icra dairesine ait banka hesabına ödeyebilir. Borçlunun borcu ödemesiyle birlikte artık alacaklı borçluya karşı takibe devam edemez.

Borçlunun ödeme emrine karşı koymak için iki yolu vardır: ödeme emrine itiraz ve şikayet. Borçlu  ödeme emrine süresi içinde ve usulüne uygun olarak karşı koymazsa ya da ödeme emrine karşı koymazsa beş günlük şikayet ve itiraz süresinin geçmesi üzerine takip kesinleşir. Ödeme emrinin tebliğinden itibaren borçlunun borcunu ödeyebilmesi için on günlük süresi vardır. Bu sürenin bitmesi ile kesinleşen takibe devam edilebilir. Borçlu süresi içinde borcunu ödemezse üç gün içinde mal beyanında bulunmalıdır. Bu sürede mal beyanında bulunmayan borçlarının malları İİK madde 168 uyarınca haczedilebilir. Ayrıca mal beyanında bulunmaz veya gerçeğe aykırı mal beyanında bulunursa hapisle tazyik edilir.

Ödeme Emrine Karşı Şikayet

Takip talebini teslim alan icra müdürünün takip talebini borçluya tebliğ etmeden önce incelemesi gereken hususlar bulunmaktadır. İcra müdürü; senedin kambiyo senedi niteliğine sahip olup olmadığını, senedin aslının ve gerekli olduğu hallerde protesto evrakının eklenip eklenmediğini, alacaklının yetkili hamil ve borçlunun takip borçlusu olup olmadığını ve senedin vadesini gelip gelmediğini incelemelidir. İcra müdürünün hatalı incelemesi sonucunda ödeme emri borçluya tebliğ edilmişse borçlu şikayet süresine başvurabilir. Şikayet süreleri, şikayet sebeplerine göre farklılıklar göstermektedir. Senedin vadesine ve senedin aslının, gerekli ise ödeme protestosunun takip talebine eklenmesine dair genel sebeplerle şikayet süresi yedi gündür. Senedin kambiyo senedi niteliğine sahip olup olmadığı ve takip başlatan alacaklının yetkili hamil olup olmadığına ilişkin özel sebeplerle şikayet süresi ise beş gündür. Şikayet, bir dava değildir, icra hukukuna özgü bir yoldur. Şikayet yoluna icra mahkemesinde başvurulur. Şikayet, kendiliğinden takibi durdurmaz, bunun için icra mahkemesinin kararı gerekmektedir.

Ödeme Emrine İtiraz

Kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takipte borçlunun ödeme emrine itiraz hakkı bulunmaktadır. Ödeme emrine itiraz, borca itiraz ve imzaya itiraz olmak üzere ikiye ayrılır. Ödeme emrine itiraz etmek isteyen borçlu, ödeme emrine itiraz dilekçesi ile icra mahkemesine başvurmalıdır. Kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takipte ödeme emrine sözlü itiraz yapılması mümkün değildir. Başvuru ve karar makamı icra mahkemesidir. Kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takipte borçlunun ödeme emrine itiraz etmesi satıştan başka icra takip işlemlerini kendiliğinden durdurmaz. Duruşmadan önce ödeme emrine itiraz dilekçesini inceleyen icra mahkemesinin itirazla ilgili esas kararını verinceye kadar takibin geçici durdurulmasına karar vermesi mümkündür. Ödeme emrine itiraz eden borçlu mal beyanında bulunmak zorunda değildir. Şayet borçlunun itirazı reddedilirse kararın kendisine tebliğinden itibaren üç gün içinde mal beyanında bulunmak zorundadır.

İmzaya İtiraz

Takip talebi konu alacağın bağlanmış olduğu kambiyo senedindeki imzanın kendisine ait olmadığını ileri sürmek isteyen borçlu bu itirazını ayrıca ve açıkça ödeme emrine itiraz dilekçesi ile icra mahkemesine bildirmelidir. Alacaklı itirazını icra mahkemesi yerine icra dairesine bildirirse bu durumda itiraz geçerli olmaz. Ödeme emrine itiraz süresi, ödeme emrinin borçluya tebliğ edilmesi ile başlar ve ödeme emrine itiraz süresi beş gündür. Ödeme emrinin kendisine tebliğinden itibaren beş gün içinde borçlu ödeme emrine itiraz dilekçesini icra mahkemesine vermelidir. İmzaya itiraz etmeyen borçlunun imzanın kendisinin olduğunu kabul ettiği sayılır. İmzaya itirazın incelenme şekli İİK m.170 ile düzenlenmiştir. Bu madde uyarınca kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takipte imzaya itirazın incelenmesi İİK m.68/a bendinin dördüncü fıkrasına göre yapılır. Mahkeme imzaya itirazı duruşmalı olarak inceler. Mahkeme imzanın incelenmesi için bilirkişi tayin edebilir. Bu inceleme sırasında tanık ve yemin delillerine başvurulamaz. İmzaya itiraz, satıştan başka icra takip işlemlerini durdurmaz. Mahkeme, duruşmadan önce yapacağı incelemeyle imzaya itirazın ciddi olduğu kanaatine varırsa takibin geçici olarak durdurulmasına evrak üzerinden karar verir.

İmzaya İtirazın Reddi

İnkar edilen imzanın borçluya ait olduğu anlaşılırsa icra mahkemesi itirazın reddine karar verir. İtirazın reddi kararı ile birlikte eğer daha önceden takibin geçici olarak durdurulmasına karar verilmişse bu karar kalkar ve takip devam eder.  Haksız yere imzaya inkar eden borçlu İİK m.170/3 uyarınca borçlu sözü edilen senede dayanan takip konusu alacağın yüzde yirmisinden aşağı olmamak üzere inkâr tazminatına ve takip konusu alacağın yüzde onu oranında para cezasına mahkûm edilir. Borçlu, menfi tespit veya istirdat davası açarsa inkar tazminatın ve para cezasının tahsili davanın sonuna kadar ertelenir ve borçlu davayı kazanırsa tazminat ve para cezası kalkar.

İmzaya İtirazın Kabulü

Borçlunun itirazında haklı olduğu kanaatine varan mahkeme itirazın kabulüne karar verir. Daha önceden takibin geçici olarak durdurulması kararı verilmişse bu karar devam eder eğer mahkeme geçici olarak durdurulmasına karar vermemişse takip durur. Mahkemenin takibin durması kararına karşılık alacaklının genel hükümlere göre dava açma hakkı İİK 170.maddenin üçüncü fıkrası ile saklı tutulmuştur. İtirazın kabulü kararının verilmesi sonucunda, alacaklı senedi takibe koymada kötü niyetli veya ağır kusurlu bulunursa alacaklı senede dayanan takip konusu alacağın yüzde yirmisinde aşağı olmamak üzere tazminata ve alacağın yüzde onu oranında para cezasına mahkûm edilir. Alacaklının genel mahkemelerde dava açması durumunda tazminat ve para cezasının tahsili bu davanın sonuna ertelenir ve alacaklı bu davayı kazanırsa hakkında verilmiş olan para cezası kalkar.

Borca İtiraz

İmzaya itiraz haricindeki diğer tüm itirazlar borca itiraz sayılmaktadır. İtiraz sebebi; borçlunun borçlu olmadığı, borcun itfa edildiği, mehil verildiği, alacağın zamanaşımına uğradığı veya yetki itirazı sebepleri ile birlikte bir dilekçe ile beş gün içinde icra mahkemesine bildirilmelidir. Borca itiraz satıştan başka icra takip işlemlerini kendiliğinden durdurmaz. Mahkeme borca itirazı en geç 30 gün içinde duruşmalı olarak inceler. Duruşmaya alacaklı veya vekilinin gelmemesi üzerine mahkeme takibin geçici olarak durdurulmasına karar verir.  Borçlu veya vekilinin duruşmaya gelmemesi üzerine mahkeme itirazı borçlunun yokluğunda inceler. HMK madde 150 uyarınca her iki tarafın da duruşmaya gelmemesi üzerine dosya işlemden kaldırılır.  Yetki itirazı söz konusuysa taraflar duruşmaya gelmese dahi icra mahkemesinin tarafların yokluğunda karar vermesi mümkündür.

Borçlu, borcun olmadığını veya itfa ya da mehil verildiğini iddia ediyorsa bu iddiasını resmi veya imzası ikrar edilmiş bir belge ile ispat ettiği takdirde mahkeme itirazı kabul eder. Borcun zamanaşımına uğradığı yönündeki iddianın incelemesi senetteki tarihe göre yapılır. Zamanaşımının kesildiği ya da durduğu yönündeki iddia ise resmi veya imzası ikrar edilmiş belge ile ispatlanmalıdır.

İcra mahkemesi borçlunun ibraz ettiği belgelerden itirazı ciddi bulursa itirazın geçici durdurulmasına karar verebilir. İcra mahkemesinin itirazın kabul kararı üzerine takip iptal edilir. Takibin iptal edilmesi alacaklının genel mahkemelerde dava açmasına engel değildir. İtirazın kabulü ile borçlunun talebi üzerine alacaklı kötü niyetli veya ağır kusurlu bulunursa takip konusu asıl alacağın %20 sinden aşağı olmamak kaydıyla tazminata mahkûm edilir.

İcra mahkemesi borçlunun itirazını haklı bulmazsa itiraz reddedilir ve takibe devam edilir. Bu durumda alacaklının talebi üzerine takip geçici olarak durdurulmuşsa borçlu takip konusu alacağın yüzde yirmisinden aşağı olmamak kaydıyla tazminata mahkûm edilir.

Borçlu veya alacaklının genel mahkemelerde dava açması durumunda hükmolunan tazminatın tahsili dava sonuna kadar ertelenir.